Δευτέρα 28 Ιουλίου 2014

Άλκηστις, Ευριπίδη


Εγώ και με την ποίηση και τη φιλοσοφία
στα υπερκόσμια πέταξα και έχω πολλά ξετάσει
ζητήματα, αλλ' ανίκητο δε βρήκα τίποτ' άλλο
σαν την Ανάγκη...
...Και μόνον στης θεάς αυτής δε μπόρεσε κανένας
να πλησιάσει τους βωμούς, μηδέ και στο είδωλό της·
κουφή είναι στις θυσίες...

Ο τραγικός πυρήνας του σύμπαντος. Ο άνθρωπος αναγνωρίζει τον χαρακτήρα του κόσμου. Το σύμπαν είναι κουφό στις ικεσίες του ανθρώπου. Υπάρχει χωρίς να τον υπολογίζει.

Ο Άδμητος είναι απαρηγόρητος για τον χαμό της γυναίκας του. Η Άλκηστη δέχτηκε να δώσει τη ζωή της για να ζήσει αυτός. Τον αγαπούσε υπερβολικά.

Ο πατέρας του Άδμητου, ο Φέρης, εκφράζει την αγάπη του ανθρώπου για τη ζωή.

Ποθείς το φως· θαρρείς κι εγώ δεν το ποθώ;
Του Κάτω Κόσμου λογαριάζω πάμπολλα
τα χρόνια, τη ζωή όμως λίγη, αλλά γλυκειά.

Και ο Ηρακλής, όσο δεν ξέρει τον θάνατο της Άλκηστης, συνεχίζει:

Ξέρεις πώς είναι των θνητών τα πράγματα;
Θαρρώ δεν ξέρεις. Πούθε; Για άκουμε λοιπόν;
Όλοι οι άνθρωποι θα πεθάνουν μια φορά.
και δεν υπάρχει καν κανείς απ' τους θνητούς
να καλοξέρει αν θα αποζήσει ως αύριο.
Τα πράματα της τύχης είν' αγνώριστα,
δεν πιάνονται με τέχνη, δε διδάσκονται.
Αυτά λοιπόν σαν τάκουσες και τάμαθες,
ευφραίνου, πίνε, της ημέρας τη ζωή
λογάριαζε δικιά σου, τάλλα τυχερά. Τίμα και τη γλυκύτατη από τις θεές,
την Αφροδίτη, πούναι θεά καλόβουλη.
Τάλλ΄άφησε τα κι άκουσε τα λόγια μου
σωστά αν τα βρίσκεις, και θαρρώ νάναι σωστά.

Τι παραπάνω λέει με όλη τη σοφία του ένας Εκκλησιαστής; Όχι μόνο δε λέει κάτι παραπάνω, αλλά λέει κάτι λιγότερο, διότι ο Ηρακλής προσθέτει και την λατρεία της Αφροδίτης στο "ὅτι οὐκ ἔστιν ἀγαθὸν τῷ ἀνθρώπῳ ὑπὸ τὸν ἥλιον, ὅτι εἰ μὴ φαγεῖν καὶ τοῦ πιεῖν καὶ τοῦ εὐφρανθῆναι" του βασιλιά Σολομώντα. Αντίθετα, το μόνο που έχει να πει ο Εκκλησιαστής για τις γυναίκες είναι ότι έναν άντρα της προκοπής μπορείς να βρεις στους χίλιους, αλλά μία γυναίκα της προκοπής δε θα βρεις. Ευτυχώς που υπάρχει και το Άσμα Ασμάτων και σώζει την κατάσταση για την Παλαιά Διαθήκη.

Ανάγκη, κοινή μοίρα όλων των ανθρώπων, τύχη. Πάνω σε αυτόν τον καμβά φανερώνεται ο έρωτας της Άλκηστης για τον άντρα της, η αγάπη της για τα παιδιά της, η αγάπη του Άδμητου για τη γυναίκα του, η απόφαση των γονιών του Άδμητου να μη θυσιαστούν για εκείνον, η φιλοξενία ως αξία αλλά και ως δώρο, το χρέος των γονιών προς τα παιδιά, το βάρος αλλά και το δώρο του γήρατος, η ορφάνια, η χηρεία, και η ζωή που προχωράει αφού χαθεί κάποιος.

Πιστός στην χρήση του από μηχανής θεού, ο Ευριπίδης βάζει τον Ηρακλή να παίξει με έμμεσο τρόπο τον ρόλο αυτόν.

Τι μένει; Η αγάπη του ζευγαριού, η χαρά στη ζωή, η έχθρα του θανάτου.

ΥΓ 1: Και πάλι η αίσθηση του μέτρου: Και άλλοι έχουν χάσει γυναίκα, μην το παίρνεις κατάκαρδα, λέει ο Χορός στον βασιλιά.

ΥΓ 2: 3 μέρες χρειάζεται για να ολοκληρωθεί η... ανάσταση της Άλκηστης.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου