Όπως είπαμε, τον Κομφούκιο απασχολεί πολύ το πώς πρέπει να συμπεριφέρεται ένας αξιωματούχος. Ο ίδιος βάζει τον πήχη ψηλά και απογοητεύεται από την κατάσταση που επικρατεί στην εποχή του. Γι' αυτόν τον λόγο καταλήγει να εξιδανικεύσει τους αρχαίους βασιλιάδες και θεωρεί την αρχαία εποχή ως υπόδειγμα αξεπέραστο για όλους.
Με τη διδασκαλία του Κομφούκιου, ο αξιωματούχος του ιεραρχικού συστήματος διακυβέρνησης της Κίνας πρέπει να έχει έναν ηθικό χαρακτήρα τέτοιο που να βάζει ως μόνο του μέλημα το καλό του λαού. Ο αξιωματούχος πρέπει ακόμα και να μπορεί να παραιτείται από το αξίωμα που κατέχει, όσο υψηλό και αν είναι, ακόμα και αν πρόκειται για τον ίδιο τον Αυτοκράτορα, όταν κρίνει πως υπάρχει κάποιος καλύτερος από αυτόν για το συγκεκριμένο αξίωμα. Όμως τέτοια ποιότητα χαρακτήρα δεν έχουν πολλοί και γι' αυτό ο φιλόσοφος απογοητεύεται από τους συγχρόνους του.
Με λίγα λόγια, αυτό είναι και το όριο της διδασκαλίας του Κομφούκιου. Η τήρηση του δρόμου που διδάσκει επαφίεται στη συνείδηση και την ευφυΐα του αξιωματούχου. Ο Κομφούκιος επιμένει στη διδασκαλία του, παρόλο που η πραγματικότητα είναι σκληρή μαζί της και τον απογοητεύει. Μιλώντας ως Δυτικός, ο Κομφούκιος θα έπρεπε να αναγνωρίσει το όριο του συστήματος διακυβέρνησης και να ζητήσει αλλαγή του. Αντί να περιμένει δηλαδή να βρεθούν οι κατάλληλοι άνθρωποι, θα έπρεπε να ζητήσει τέτοιες δικλείδες ασφαλείας μέσα στο σύστημα ώστε ο αξιωματούχος που δεν πληρεί τα ηθικά κριτήρια του Κομφούκιου να μην μπορεί να βλάψει το λαό και τη χώρα.
Εδώ ακριβώς φαίνεται η υπεροχή του τρόπου διακυβέρνησης σε μια δυτική δημοκρατία, όπου υπάρχουν ένα σωρό θεσμικοί έλεγχοι και περιορισμοί στην εξουσία, έναντι του ιεραρχικού συστήματος της αρχαίας (αλλά και νεώτερης) Κίνας. Αντί να περιμένεις από τους ανθρώπους να ενεργούν με βάση μια υψηλή ηθική, η οποία άλλωστε είναι και υποκειμενική, είναι προτιμότερο να ενσωματώσεις αλλαγές στο σύστημα τέτοιες που να διασφαλίζουν το κοινό καλό ανεξαρτήτως της ατομικής ηθικής αυτού που ασκεί μια εξουσία.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου