Σάββατο 5 Ιουνίου 2010

Δεκαήμερο του Βοκάκιου: Πρώτη Μέρα



Το σημαντικό αυτό κείμενο του Ευρωπαϊκού πολιτισμού ξεκινάει με την περιγραφή της επιδημίας πανώλης στην Φλωρεντία το 1348. Δεν έχει νόημα να περιγράψω την τραγικότητα της κατάστασης. Οι ήρωες του κειμένου αποφασίζουν να φύγουν στα περίχωρα της πόλης και να διασκεδάσουν, ξεχνώντας τον πόνο και το πένθος που έχει φέρει ο μεγάλος λοιμός.

Αυτό που εμένα μου φάνηκε σοκαριστικό δεν είναι πως θέλουν να φύγουν. Αλλά πως δε φεύγουν για να ξεφύγουν από τον θάνατο, αλλά για να ξεφύγουν από τον πόνο. Σκοπός τους δηλαδή δεν είναι να προσπαθήσουν να προστατεύσουν τη ζωή τους, αλλά να διασκεδάσουν, ενώ γύρω τους επικρατεί ο θάνατος ο οποίος απειλεί και τους ίδιους.

Εγώ, αν είχα την οικονομική δυνατότητα που εκείνοι φαίνεται να έχουν, θα δοκίμαζα να φύγω μακρυά, για να ξαναστήσω μια ζωή κανονική, μια ζωή με νέες χαρές αλλά και νέες λύπες, χαρές και λύπες που θα έρχονταν φυσιολογικά στον νέο τόπο διαμονής, και όχι να ξεχάσω τις λύπες εν μέσω της καταστροφής.

Βέβαια, δεν είναι σίγουρο ότι υπήρχε και κάπου να πάνε ώστε να αποφύγουν την καταστροφή. Η βουβωνική πανώλη είχε ξεκινήσει από την Ανατολή και είχε φτάσει στη Δύση. Αν λοιπόν ολόκληρος ο κόσμος μαστιζόταν από τον λοιμό τότε δε θα μπορούσαν να προσπαθήσουν να ξεφύγουν από την καταστροφή. Και έπρεπε να αποφασίσουν πώς θα περάσουν τη ζωή τους ενώ κινδύνευαν να χαθούν.

Φεύγουν λοιπόν σε μια πολυτελή οικία στα περίχωρα και αρχίζουν να περνούν τον καιρό τους ξέγνοιαστα. Για να διασκεδάσουν, αρχίζουν να λένε ιστορίες. Οι σύντομες αυτές ιστορίες αποτελούν το κύριο μέρος του έργου. Σε αυτές τις αναρτήσεις δε θα κάνω περίληψη των ιστοριών, αλλά θα μιλήσω για πράγματα που μου έκαναν εντύπωση από αυτές.

Την πρώτη μέρα λοιπόν, με τις ιστορίες τους ουσιαστικά εκφράζουν τη διαφωνία τους με βασικές αρχές του Μεσαίωνα όπως είναι η θρησκευτικότητα και η ιεραρχία και μιλούν ως άνθρωποι που εμφορούνται από ένα νέο πνεύμα, ένα πνεύμα που δεν έχει σχέση με τον Μεσαίωνα, τον οποίον κατηγορούν για σκοταδισμό.

Βέβαια, όλα αυτά τα κάνουν με εκλεπτυσμένο τρόπο και κρατώντας τα προσχήματα, αλλά η αλήθεια δεν παύει να είναι αυτή. Έτσι, ενώ ισχυρίζονται πως μιλούν προς δόξαν Θεού σε ανύποπτο χρόνο δηλώνουν πως οι ιστορίες είναι διασκεδαστικές. Μάλιστα, η κριτική που ασκούν είναι τόσο σκληρή που θυμίζει έναν Σαντ, αν και η προοπτική είναι διαφορετική. Όπως και να έχει μπαίνουν οι ρίζες για την μετέπειτα εξέλιξη του Ευρωπαϊκού πνεύματος.

Έχουν ξεπεράσει τα μεσαιωνικά ταμπού για τον Χριστιανικό Θεό, τις επιταγές του και τους ιερείς του αλλά δεν περιορίζονται σε μια κοροϊδία των παλιών αξιών. Πέρα από καταδίκη του παλιού, προχωρούν και σε κτίσιμο του νέου. Προβάλλουν νέες αξίες, όπως είναι η γενναιοδωρία και η ευστροφία, και μιλούν για μια νέα ηθική η οποία αντικαθιστά την παλιά ηθική του Δυτικού Μεσαίωνα.

Όχι και άσχημα για πρώτη μέρα. Απόρριψη της παλιάς ηθικής και νοοτροπίας και προβολή μιας νέας ηθικής που αρμόζει στην εποχή και το πνεύμα τους. Μιλάμε για την αρχή της Αναγέννησης και την δημιουργία ενός Νέου Πολιτισμού που άσκησε τεράστια επιρροή μέσα στους αιώνες που ακολούθησαν.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου