Κάθεται ο Πλωτίνος και κουβεντιάζει για τον νου και για τις διαφορές του με αυτό που λέμε νου στους ανθρώπους και αναρωτιέμαι αν απλά μιλάει για σκέψεις που έχει κάνει ή αν μιλάει με βάση τις εμπειρίες του. Γιατί θα μου έκανε εντύπωση αν κάθονταν να τον ακούσουν να μιλάει για έναν νου που είναι απρόσιτος και για τον οποίον μαθαίνουμε μόνο μέσα από τους συλλογισμούς του Πλωτίνου, ενώ θα δεχόμουν πιο εύκολα ότι ο Πλωτίνος προσπαθεί να ντύσει με συλλογισμούς ένα εσωτερικό βίωμα που ο ίδιος ζούσε. Γιατί αλλιώς τι θα μπορούσε να σημαίνει το "Ου δη εκείνος ο νους τοιούτος, αλλ' έχει πάντα και έστι πάντα και συνέστιν αυτώ συνών και έχει πάντα ουκ έχων. Ου γαρ άλλα, ο δε άλλος· ουδέ χωρίς έκαστον των εν αυτώ· όλον τε γαρ έστιν έκαστον και πανταχή παν· και ου συγκέχυται, αλλά αυ χωρίς";
Δε βρίσκω πολλές εναλλακτικές εξηγήσεις για όσα λέει. Ή κάθεται και φτιάχνει πύργους από άμμο χρησιμοποιώντας τη φαντασία και τη συλλογιστική του σκέψη, ή μιλάει για κάτι που έχει ζήσει Με τη δεύτερη εναλλακτική μου φαίνεται πιο πιθανό να εξηγείται το πάθος και η πειστικότητά του. Λέω δηλαδή ότι είναι πιθανό να είχε κάποιου τύπου εμπειρία (να την πούμε θρησκευτική; Να την πούμε εσωτερική; Να την πούμε ψυχολογική;) που τον έπεισε ότι όλα αυτά για τα οποία μιλάει υπάρχουν. Αν όντως συνέβη κάτι τέτοιο, τότε έχει νόημα να προσπαθήσουμε να εξετάσουμε αυτά που περιγράφει με έναν άλλον τρόπο ώστε να αποκαλύψουμε συσχετίσεις με καταστάσεις που μπορεί να βιώσει ο άνθρωπος υπό κάποιες συνθήκες, αντί να περιοριζόμαστε στη φιλοσοφική ανάλυση των όσων λέει.
Δεν ξέρω αν γίνομαι σαφής. Αν ο Πλωτίνος διατυπώνει απλά φιλοσοφικούς συλλογισμούς που τους κατέβασε από το κεφάλι του τότε μπορούμε μόνο να κάνουμε μια φιλοσοφική επεξεργασία των λεγομένων του μένοντας σε όσα λέει. Αν όμως μιλάει για πράγματα που έχει βιώσει τότε μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε διαφορετικού είδους γλώσσα και διαφορετικούς συλλογισμούς για να αποτιμήσουμε το βιωματικό κομμάτι της σκέψης του το οποίο μπορεί να ανεξαρτητοποιηθεί σε έναν βαθμό από τους συλλογισμούς με τους οποίους το παρουσιάζει στο κοινό του. Ομοίως και για τον Πλάτωνα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου