Νομίζω ότι με αυτήν πραγματεία ο Πλωτίνος εκφράζει με σαφήνεια αυτό που διαφοροποιεί τη σκέψη του Πλάτωνα από τη σκέψη της δημοκρατικής Αθήνας της εποχής του. Για έναν δημοκρατικό στοχαστή, οι πολιτικές αρετές είναι εξαιρετικής σημασία, καθώς όταν υπάρχει ισορροπία μεταξύ λόγου και επιθυμίας με τη σωφροσύνη, όταν υπάρχει φρόνηση σε όσα σκεφτόμαστε, όταν υπάρχει ανδρεία και δικαιοσύνη η πόλις κυβερνάται καλά και προκόβει. Για τον Πλωτίνο όμως και τον Πλάτωνα αυτές είναι μικρότερης σημασίας αρετές. Το βασικό δεν είναι αυτό που γίνεται στην πόλη, αλλά στον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου. Η μεγαλύτερης σημασίας δικαιοσύνη στρέφεται προς τον νου, η σωφροσύνη ομοίως είναι η ένδον στροφή προς τον νου, η ανδρεία είναι η απάθεια, και ούτω καθεξής.
Ο προσανατολισμός της πλατωνικής και νεοπλατωνικής σκέψης είναι εσωτερικός και έρχεται σε σφοδρή αντίθεση με τον εξωτερικό προσανατολισμό της δημοκρατικής σκέψης που αναπτύχθηκε στην Αθήνα πριν τον Πλάτωνα. Η (νέο)πλατωνική σκέψη δεν δίνει ίδιο βάρος και στις δυο μορφές αρετής. Απαιτεί τον χωρισμό από τη ζωή του αγαθού ανθρώπου και την εγκατάλειψη αυτής της ζωής και την επιλογή της ζωής των θεών.
Σκέφτομαι πόσο διαφορετικά θα ήταν τα πράγματα για την ανθρώπινη ιστορία αν αντί να υπήρχε αντίθεση μεταξύ πολιτικών και εσωτερικών αρετών υπήρχε σύνθεση. Ο δρόμος του Πλωτίνου είναι αναγκαστικά α-πολιτικός και δε διαφέρει από τη χριστιανική θεοκρατία που ακολούθησε. Υπάρχει λόγος που η εσωτερικότητα μπαίνει σε αντίθεση με την πολιτική συγκρότηση μιας δημοκρατικής κοινωνίας; Είναι εφικτός στόχος για την πλειοψηφία του κόσμου η επιλογή της ζωής των θεών ή μήπως η επιλογή της ζωής των αγαθών ανθρώπων θα έφερνε καλύτερα αποτελέσματα για την κοινωνία; Πώς θα ήταν μια κοσμοθεωρία που θα έδινε εξίσου βάρος στους δυο τρόπους ζωής;
Δε θεωρώ ότι ο Πλωτίνος είναι α-πολιτικός και αντί-πολιτικός επειδή στην εποχή του η Δημοκρατία είχε σβήσει. Η σκέψη του Πλωτίνου είναι η σκέψη του Πλάτωνα που έδρασε στην κορύφωση της Αθηναϊκής δημοκρατίας την οποία και ανταγωνίστηκε. Νομίζω ότι η κοσμολογία του είναι αυτή που τον οδηγεί σε αυτήν την ανθρωπολογία και τη θεολογία. "τα κακά ενταύθα και τόνδε τον τόπο περιπολεί εξ ανάγκης, βούλεται δε η ψυχή φυγείν τα κακά, φευκτέον εντεύθεν. Τις ουν η φυγή; θεώ, φησίν, ομοιωθήναι."
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου