Τι απογοήτευση!

Διάβασα μερικά κομμάτια από τον Μένκιο και από τον Χσουν Τσου, για τη φύση του ανθρώπου. Ήξερα πως ο ένας υποστήριζε πως ο άνθρωπος είναι καλός από τη φύση του, ενώ ο άλλος ότι είναι κακός. Πως και οι δυο είχαν επηρεαστεί από την παράδοση του Κομφούκιου. Περίμενα να βρω κάτι από τον δάσκαλο στους συνεχιστές. Μάταια όμως.

Από προηγούμενες αναρτήσεις ξέρετε πως είχα γοητευτεί από τον τρόπο του Κομφούκιου. Αυτά τα στοιχεία που με γοήτευσαν στα Ανάλεκτα δεν υπάρχουν στα κείμενα που διάβασα των δυο Κομφουκιανιστών. Ο Μένκιος χρησιμοποιεί εικόνες από τη φύση και την ανθρώπινη ζωή. Αλλά τις χρησιμοποιεί σαν απλές παρομοιώσεις. Χωρίς τον καταπληκτικό τρόπο του Κομφούκιου που μέσα από τις εικόνες αναδείκνυε μοναδικά τα σημεία της σκέψης του που είχε ανάγκη ο μαθητής του.

Ο Χσουν Τσου προτιμά τον κοινό λόγο. Αλλά έναν κοινό λόγο που λέει πράγματα που θα μπορούσε να είχε πει ο καθένας. Κατηγορεί την ανθρώπινη φύση και στα αυτιά μου ακούγεται σαν Χριστιανός θεολόγος. Η διδασκαλία περί θείας χάρης του λείπει για να περάσει για Χριστιανός. Αντιτίθεται στις διδασκαλίες του Μένκιου αλλά χωρίς να έχει λάβει υπόψη του όλα τα αντεπιχειρήματα που μπορούν να διατυπωθούν. Μπορώ εύκολα να σκεφτώ γιατί αυτά που λέει δεν πολυστέκουν και αυτό με απογοητεύει. Κανένας από τους δύο δεν έχει την πνευματικότητα του δασκάλου τους, κανένας από τους δύο δε με γοητεύει, κανένας από τους δύο δε μου προσφέρει ευχαρίστηση διαβάζοντάς τον.

Ο Κομφούκιος δε μίλησε για την ανθρώπινη φύση και για τον πνευματικό κόσμο. Ξέρουμε πως σκόπιμα απέφυγε να μιλάει για αυτά τα πράγματα. Δεν γνωρίζω ποια ήταν η άποψή του για αυτά. Προσωπικά θα ήμουν ευτυχής αν δεν είχε άποψη, αλλά υποπτεύομαι πως θα είχε ορισμένες γνώμες που θα καθόριζαν τη σκέψη του για αυτά τα ζητήματα. Ίσως αν τις ήξερα να απογοητευόμουν και από αυτόν. Το μυστήριο συντηρεί την γοητεία.

Πώς φαίνεται σε έναν άνθρωπο του εικοστού πρώτου αιώνα αυτό το debate για τη φύση του ανθρώπου; Πολύ απλοϊκό. Δυο εκ διαμέτρου αντίθετες πλευρές. Καλό - Κακό. Όλοι οι άνθρωποι αντιμετωπίζονται το ίδιο. Η έννοια της ανθρώπινης φύσης αντιμετωπίζεται ως πραγματικότητα. Και φυσικά αγνοούνται όλα αυτά που μας δίδαξαν ο δαρβινισμός και οι νευροεπιστήμες για το πώς δουλεύει ο ανθρώπινος εγκέφαλος. Πόσο φτωχή φαίνεται μια συζήτηση για αυτά τα φιλοσοφικά ζητήματα χωρίς τη συμβολή των φυσικών επιστημών!